Pretpostaviti ili predpostaviti? Ovo su pravila jednačenja suglasnika po zvučnosti

Povezane objave

• Ko je bio “neverni Toma”? 07/11
• Konkurs za kratki film na temu “Moć vode” 30/11
• Predaja liste želja – drugi upisni rok 05/07

Pored brojnih nedoumica, jedna od glavnih pravopisnih grešaka koju većina ljudi pravi ima veze sa glasovnom promenom: jednačenje suglasnika po zvučnosti.

U pitanju je glasovna promena koja nastaje kada se u rečima, jedna pored druge, nađe “šumni” odnosno zvučni suglasnik koji se razlikuje po zvučnosti. Tada se zvučni siglasnici zamenjuju svojim bezvučnim parovima.

Pre samih primera, treba napomenuti koji su to parovi suglasnika.
Zvučni su: B D G Z Ž Đ Dž
Bezvučni su: P T K S Š Ć Č C F H

Ovim redom se i zamenjuju, pa tako B prelazi u P, D u T itd., s tim što suglasnici C,F i H nemaju svog zvučnog para, te nema promene kada se oni nađu ispred zvučnog suglasnica, kao u primeru Vrhbosna.

Promena zvučnog šumnog suglasnika u bezvučni naziva se obezvučavanje.

Primeri:

B prelazi u P (vrabac – vrapci, kobac – kopci, ljubak – ljupka)

D prelazi u T (gladak – glatka, pod + predsednik – potpredsednik)

Z prelazi u S (nizak – niska, blizak – bliska, rezak – reska),

Ž prelazi u Š (tronožac – tronošca, lažac – lašca, težak – teška)

Đ prelazi u Ć (Bogovađa – Bogovaćki, rođak – roćko, riđ – rićkast)

G prelazi u K (drugo – drukčije, svakidašnji – svagdašnji)

Promena bezvučnog šumnog suglasnika u zvučni naziva se ozvučavanje.

Primeri:

P prelazi u B (top – topdžija – tobdžija)

T prelazi u D (svat – svadba, ploviti – plovidba, primetiti – primedba)

S prelazi u Z (s + gurati – sgurati – zgurati, s + bogom – sbogom –zbogom)

Š prelazi u Ž (za + dušu – zadušbina – zadužbina)

Č prelazi u DŽ (svedočiti – svedočba – svedodžba, vrač – vračbina – vradžbina)

K prelazi u G (burek – burekdžinica – buregdžinica, svaki – svagda)

Odstupanja

Dok se jednačenje suglasnika po zvučnosti u govoru dešava uvek, postoje odstupanja u pisanoj formi.

Kada se zvučni suglasnik D nađe ispred bezvučnih suglasnika S i Š.

Primeri: predsoblje, predstava, podsvest, presdednik, podstanar, podstanica, predstojeći, gradski, sudski, brodski, odsustvo, podsetiti, podsmejavati, odšteta, odšetati, odštampati, podšišati, odškrinuti, podšiti, predškolski…

Kada se zvučni suglasnik Đ nađe ispred bezvučnog suglasnika S.

Primer: vođstvo

 U složenim rečima kada bi se jednačenjem dobila dva ista suglasnika.

Primeri: podtačka, subpolaran, predtakmičenje, podtekst, predturska, odtok, podtip, postdiplomac

 U složenim rečima sa prefiksima iznad i ispod.

Primeri: iznadprosečan, ispodprosečan, iznadkoličinski, ispodkoličinski

 U složenim rečima stranog porekla i rečima latinskog porekla koje počinju sa sub i ad

Primeri: dragstor, nokdaun, brejkdens, gangster, transgresija, jurisdikcija, politbiro, štrajkbreher, adherencija, disgresija, subpolaran, adhezuija

U vlastitim imenicama stranog porekla.

Primeri: Potsdam, Pitsburg, Vašington, Hongkong, Tbilisi, Jangce, Redford, Gibson, Mekdonald, Rascvetnikov, Velington, Švedska

U ličnim imenima i prezimenima naroda, kao i u imenima geografskim pojmova.

Primeri: Edhem, Midhad, Subhija, Malićbegović, Andrićgrad, Zabrdac (Zabrdcu)

Pročitajte još i: Sastavljeno i rastavljeno pisanje reči

Izvor:www.boske.rs