Na današnji dan uveden dinar!

Povezane objave

• 6 zanimljivosti o Dunavu 29/11
• Da li ste znali koja su izvorna značenja reči mangup i bitanga? 27/07
• Zašto crvenimo u određenim situacijama? 30/09

Na današnji dan, 12. decembra 1873. godine, uveden je srpski dinar kao zvanična valuta, čija je međunarodna oznaka RSD, a šifra valute 941.

Dinar cara Dušana

“Srpski dinar” prvi put se spominje u dokumentima iz 1214. godine, kada je vladao Stefan Prvovenčani, a od tada, pa sve do pada Despotovine 1459. godine, dinar su kovali skoro svi srpski vladari.

Dinar je u to vreme predstavljao jedan od najvažnijih pokazatelja samostalnosti i državnosti srpske države u srednjem veku, a zbog povlačenja zlata iz opticaja širom Evrope, tokom srednjeg veka kovao se isključivo u srebru.

Kada je srpska država izgubila samostalnost, pa sve do polovine 19. veka, upotrebljavao se veliki broj različitih moneta stranih država, a tokom turske prevlasti na teritoriji današnje Srbije radilo je nekoliko kovnica turskog novca – Novo Brdo, Kučajna i Beograd.

Upravo je stoti deo savremenog srpskog dinara dobio naziv po poslednjoj vrsti turskog srebrnog novca koji se pravio u Srbiji – para, a ova reč je nastala od arapske reči bara što znači srebro.

1993. godine štampana je nočanica od 500 milijardi dinara

Dinar kao zvanična valuta

Kao zvanična valuta dinar je uveden 12. decembra 1873. godine na inicijativu tadašnjeg ministra finansija Čedomilja Mijatovića, nakon što je 1865. godine Srbija pristupila Novčanoj konvenciji koju su u Parizu potpisale i Francuska, Belgija, Italija i Švajcarska.

Prema zakonu o kovanju novca – 20 i 10 dinara su se kovali u zlatu, dok je 5, 2, 1 i pola dinara bilo srebrno. Na ovaj način uklonjen je monetarni haos i upotreba više od 40 vrst tuđeg metalnog novca, kao što su dukati, forinti, taliri. U vreme kada je uveden kao zvanična valuta, dinar je vredeo 100 poreskih para.

Naziv valute

Osnovna jedinica novog srpskog novčanog sistema trebalo je, prema zakonu, da se zove “srbljak”, ali je u toku skupštinske rasprave o tom zakonu predloženo i mnogo drugih naziva, kao što su “stoparac”, “stopar”, “pet-grošić”, “franak”. Iako, prihvaćeno je već ranije poznato ime – dinar.

Ovaj naziv postojao je još u srednjovekovnoj Srbiji, od vremena kralja Uroša Prvog u 13. veku, kada je dinar po izgledu bio imitacija mletačkog groša.

Istorija dinara

Rimski denarius

Iako je postao srpska valuta u 19. veku, naziv dinar, za novac uopšte, ali i za određenu novčanu jedinicu, kao što je to kod nas slučaj, potiče još iz starog Rima. Naime, Rimljani su još u 3. veku pre nove ere kovali srebrni novac koji su zvali “denarius”. Ovaj novac se proširio po celom Sredozemlju, a u istočnom delu carstva – od “denarius” nastao je naziv “denarion”, što se u novogrčkom izgovaralo kao “dinarion“.